Lean toepassen in een ziekenhuis
Een mooi voorbeeld van een lerende, ‘groene’ veranderaanpak.
Het St Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg startte twee jaar geleden met de toepassing van Lean Thinking. Niet in de vorm van grote, top-down geïnitieerde projecten, maar zoals het Toyota Production System ooit werd ontwikkeld: door het direct oplossen van dagelijkse problemen via trial-and-error, vanaf de werkvloer.
Op zogenaamde Verbeterborden kan iedereen, van verpleegkundige tot specialist, aangeven welk probleem hij of zij heeft gesignaleerd. Vervolgens wordt samen met de rest van het team van de betrokken afdeling een aanpak bedacht, om dit probleem meteen bij de bron aan te pakken.
Daarna wordt dit idee in de praktijk uitgetest. Als het onverhoopt niet werkt, dan wordt iets anders geprobeerd.
Op dit moment zijn reeds op dertig plaatsen in het ziekenhuis zogenaamde Verbeterborden in gebruik genomen. ‘De bestaande teams op onze ziekenhuisafdelingen gebruiken deze borden, er heeft dus geen reorganisatie plaatsgevonden. De teamleden melden op het bord welke problemen ze in hun dagelijks werk ervaren. Aan het eind of aan het begin van de dag komt elk team bijeen, en dan worden suggesties voor tegenmaatregelen doorgenomen. Ook wordt op het bord aangegeven wie verder actie onderneemt.’
Toyota Way
Als leidraad bij het bedenken van slimme oplossingen worden de 14 principes gehanteerd, waarmee Jeffey Liker het succes van Toyota verklaarde in zijn bekende boek “The Toyota Way”. ‘Daar beginnen we in elk geval mee. Het is de bedoeling dat we geleidelijk een eigen visie op Lean ontwikkelen. Dat wordt dus een soort St Elisabeth Zorg Systeem.’
Andere ziekenhuizen
Het St Elisabeth Ziekenhuis is lang niet het enige Nederlandse hospitaal dat Lean heeft omarmd. ‘Ook de Maastro kliniek in Maastricht, gespecialiseerd in radiotherapie werkt ermee, zij zijn wat verder dan wij omdat ze eerder zijn begonnen. Daarnaast is het Dr. Bernard Verbeeten Instituut ermee actief, ze noemen dat daar “Verbeeteren”, met twee e’s dus. Ook zijn er ziekenhuizen waar Lean-pilots draaien op afdelingen.’
Het UMCG en het Reinier de Graaf Gasthuis zijn voorbeelden van ziekenhuizen die een ándere stapsgewijze verbetermethode toepassen, namelijk Lean Six Sigma. Dat programma werkt meer top-down dan de ‘zachte’ en zelf-verspreidende aanpak die enkel is gebaseerd op Lean, zoals in het St Elisabeth. Ook worden de verbeterprocessen bij Lean Six Sigma veel gestructureerder aangestuurd, volgens de DMAIC-cyclus. Wat het beste werkt? De tijd zal het leren!
Bron: Jaap van Ede, hoofdredacteur procesverbeteren.nl, mei 2009,
http://www.procesverbeteren.nl/LEAN/lean_st_elisabeth_ziekenhuis.php
